Scratch

Scratch is een gebruiksvriendelijke, op blokken gebaseerde visuele programmeersoftware die op een Raspberry Pi kan draaien. Het programma is ontwikkeld voor kinderen vanaf 8 jaar. Met deze tool kan je je eigen animaties, games en meer maken met behulp van een eenvoudige interface voor het slepen en neerzetten van functieblokken. De Scratch software is een geweldige manier om jonge mensen aan de slag te laten gaan met programmeren en een algemene interesse in computertechniek te ontwikkelen. 

In deze tutorial laat ik zien hoe je Scratch op je Raspberry Pi installeert. Ik laat ook zien hoe je aan de slag kunt met de software. Voor deze tutorial heb je de desktopinterface van de Raspberry nodig. Op afstand kun je hier onder andere VNC-viewer voor gebruiken.

Scratch installeren
In dit deel laat ik zien zien hoe Scratch op de Raspberry Pi geïnstalleerd wordt. Er zijn verschillende Raspberry Pi OS images beschikbaar. Bij voldoende SD-kaart grootte en de juiste OS-imagekeus zal Scratch waarschijnlijk al geïnstalleerd zijn en hoef je slechts het pictogram aan te klikken om programma het te openen. Als dit het geval is, kan je dit gedeelte overslaan. Heb je een andere OS-versie, dan moet Scratch nog geïnstalleerd worden. Hieronder laat ik zien hoe je dit doet.

1 – Of Scratch al geïnstalleerd is kan je controleren door naar Start – Programmeren te gaan en in het menu te kijken of Scratch erbij staat.

Bij mij ontbreekt Scratch in de Programmeren map

2 – Als eerste gaan we de Raspberry Pi bijwerken. Dit doe je door alle bestaande pakketten te upgraden door de volgende twee opdrachten uit te voeren.

sudo apt update

sudo apt upgrade

3 – Scratch is tegenwoordig in de distributie van Raspberry Pi OS opgenomen, je hoeft het in principe alleen even nog te activeren. Ga hiervoor naar Start – Voorkeuren – Add/Remove Software.

Geef in het invoerveld ‘Scratch‘ in en druk op [ENTER].

Het resultaat van de zoekactie geeft het overzicht van alle Scratch gerelateerde items. Er staan geen vinkjes voor de onderdelen, dat betekent dat er nog niets van Scratch geïnstalleerd is.

Vink het hierboven grijs gearceerde programma en klik op [Apply] .

Voordat er geïnstalleerd wordt, wordt om de authenticatie gevraagd.

Na het invoeren van het wachtwoord van de Raspberry begint de installatie.

Nadat de installatie afgerond is, vind je Scratch terug in de map Programmeren.


4 – Als je Scratch in de Programmeren map hebt staan, mag je dit deel overslaan en verder gaan met de stap Scratch openen.

Om Scratch handmatig te installeren, moet de volgende opdracht in de terminal ingevoerd worden. Dit installatieproces is eenvoudig gemaakt doordat Scratch beschikbaar is via de Raspbian repository.

sudo apt install scratch

Mocht je Scratch al geïnstalleerd hebben zal je waarschijnlijk de volgende melding te zien krijgen.

Scratch is al geïnstalleerd

Wordt de installatie wel doorgevoerd en afgerond, controleer dan of Scratch via Start – Programmeren beschikbaar is. Als dit het geval is kan je verder gaan.


Scratch openen
In dit gedeelte laat ik zien hoe de Scratch-software op de Raspberry Pi geopend wordt.

1 – Zoals hierboven al aangegeven, klik je op het Raspberry-pictogram in de rechterbovenhoek van het scherm. Vervolgens klik je op Programmeren. Scratch zou nu zichtbaar moeten zijn.

2 – Klik op het pictogram van Scratch om het programma te openen. Je kan direct beginnen met de software te ontdekken.

Scratch de kat laten bewegen
De standaard sprite die eruit ziet als een kat heet Scratch, dezelfde naam als de toepassing. In dit gedeelte laat ik de basis zien van hoe je de kat kunt laten bewegen.

Wat is een sprite?
Een sprite is een computergraphics term en heeft betrekking op een tweedimensionale afbeelding of animatie die een deel uitmaakt van een groter geheel. Sprites zijn oorspronkelijk bedacht als methode om verschillende beelden in tweedimensionale computerspellen samen te voegen. Bijvoorbeeld om voor een achtergrond een bewegend voorwerp, zoals een figuurtje zoals een kat, te laten bewegen.

Ik help je hier een klein beetje op weg hoe je Scratch de kat kunt laten bewegen. Alle informatie om Scratch te leren en te programmeren wordt heel goed op de officiële Scratch-website uitgelegd. Hier kan je ook projecten te verkennen die door anderen zijn gemaakt.

Een klein voorbeeld

1 – We maken een klein script waarbij de kat van links naar rechts beweegt, zich omdraait en zich terug beweegt.

In de rechter bovenhoek van het hoofdscherm zie je acht knoppen. Hiermee selecteer je de bibliotheken van de naam die erop staat. In onderstaand geval is Bewegen geselecteerd.

Onder de selectieknoppen zie je wat er in de geselecteerde bibliotheek zit, in dit geval welke ‘bewegingen‘ je kunt kiezen. Misschien is het nu nog lastig om te snappen wat ermee bedoeld wordt, maar dat komt later wel als je ermee aan de slag gaat.

Daar gaan we!
Scratch de kat (sprite1) staat in het midden van het scherm. Zoals gezegd willen we hem laten bewegen van links naar rechts, laten omdraaien en terug laten bewegen.

– Schuif de kat (sprite1) naar de linkerkant van het scherm. Dit is het startpunt vanwaar de beweging begint

– Klik op de bibliotheek Besturen

– Sleep het gele blokje met de tekst ‘wanneer [groene vlag] wordt aangeklikt‘ naar rechts in het tabblad Scripts.

– Klik op de bibliotheek Bewegen

– Sleep het blauwe blokje met de tekst ‘neem [10] stappen ‘ naar rechts in het tabblad Scripts, wijzig de waarde naar bijvoorbeeld ‘70‘ en schuif het onder tegen het vorige blokje. Je ziet dat beide blokjes gekoppeld worden.

– Sleep ook het blauwe blokje met de tekst ‘keer om als aan de rand‘ naar rechts in het tabblad Scripts en koppel het met de vorige.

– Klik op de bibliotheek Besturen

– Sleep het gele blokje met de tekst ‘wacht 5 tellen‘ naar rechts in het tabblad Scripts, koppel het met de vorige en wijzig de waarde naar bijvoorbeeld ‘1’.

– Klik op de bibliotheek Besturen

– Sleep het gele blokje met de tekst ‘herhaal‘ naar rechts in het tabblad Scripts en koppel het met de vorige.

Als het goed is heb je nu het volgende script gemaakt:

Door op de groene vlag rechts bovenin het scherm te klikken volg je iedere stap van de gemaakte animatie. In het filmpje zie je wat de bedoeling is.

Kijk hier hoe je de kat Scratch laat bewegen

Have A Nice Day!